چطور نفس بکشیم؟

نفس کشیدن آسان‌ترین عمل زیستی انسان زنده به نظر می‌رسد ولی بیشتر ما به درستی نفس نمی‌کشیم زیرا گرفتار نفس‌های کوتاه، سطحی و بی‌بهره از ریتم و وزن مناسب هستیم. در حقیقت ما به تمامه، مانند موجودی زنده و هوشیار دم نمی‌زنیم، گویی پیکری نیم‌جان و ناآگاه از هستی خودیم.

بنا به آموزه‌های طبیبان حکیم ایرانی، نفس کشیدن از سوی به جسم و سویی به نفس ما امتداد می‌یابد و پیوندگاه جان و تن است و از همین رو بوده است که حکیمان طبیب در بیان و آموزه‌های نگهداری تندرستی، نخست به بیان تدبیرهای مربوط به هوا می‌پرداختند تا جان‌فزایی و روح‌انگیزی هوا را بهینه کنند.

همچنین بنا به دانش نوین، گرچه نفس کشیدن در ریه رخ می‌دهد اما با شبکه‌های از کارکردهای عصبی، شناختی، عاطفی، ایمنی، متابولیک و هورمونی در قلب و مغز و سایر اعضا در تعامل است. از این رو ما نیز در این راهنمایی نخست و تدابیر تنفس و هوای استنشاقی می‌پردازیم.

در زمان‌های استراحت، برای سامان بخشی به تنفس از این الگوی چهار مرحله‌ای پیروی کنید:

مرحله اول: دم عمیق به‌مدت ۳ تا ۴ ثانیه از راه بینی، در این مرحله دمی عمیق و قوی انجام دهید طوری که ظرفیت ریه از پذیرش هوا کاملا پر شود.

نکته: هم باید دیافراگم شکمی باشد، نه شانه‌های سینه‌ای، یعنی هنگام دم عمیق باید شکم برآمده شود، نه اینکه شانه‌ها بالا برود یا فقط سینه منبسط شود.

مرحله دوم: مکث و حبس نفس به‌مدت ۲ ثانیه، در این مرحله نفس را نگهدارید تا اندکی فشار حبس دم را حس کنید.

مرحله سوم: بازدم عمیق به‌مدت ۳ تا ۴ ثانیه از راه دهان، در این مرحله باز دمی قوی انجام دهید به‌طوری که با کمک عضلات شکم تمام هوای مانده در ریه بیرون برود.

مرحله چهارم: وقفه تا تنفس بعدی به مدت ۲ ثانیه، در این مرحله ریه در حال استراحت و سکون است برای سیکل بعدی آماده می‌شود.

در طول روز 3 تا ۵ نوبت، هر نوبت ۱۲ تا ۱۵ سیکل این تنفس را انجام دهید. هر سیکل ۱۰ تا ۱۲ ثانیه طول می‌کشد بنابراین زمان لازم برای انجام این الگوی تنفس در طول روز حداکثر ۱۵ دقیقه خواهد شد.

بسیار بهتر است که دست کم یک نوبت این تنفس، در هوای خنک تازه صبحگاهی و یک نوبت نیز در پیش از خواب انجام شود.

همواره و همه جا، به ویژه در اوقات و مکان‌هایی که به هوای تازه خنک دسترسی ندارید، بسیار خوب است که در حین تنفس از افشانه ها و بوهای خنک و مفرح مانند بوی گلاب، بوی خیار ،بوی پوست پرتقال، بویی به ،بوی سیب بهره ببرید.