نضج یعنی گوارش کامل و اینکه هر ماده ای بتواند قوام لازم برای استفاده شدن در بدن را پیدا کند.
به بیان دیگر نضج خلط یعنی اعتدال هر خلط در کیفیت و کمیت و قوام شایسته و متناسب آن بطوری که برای تندرستی سودمند باشد.
یک خلط با غلظت بیش از حد، هنگام نضج رقیق تر می شود و یک خلط با رقت بیش از حد، در صورت نضج یافتن غلیظ تر می شود.
هرجسم برای تشکیل شدن نیاز به اسباب و عواملی دارد که از آن به اسباب چهارگانه یاد می شود که عبارتند از:
سبب مادی: ماده اولیه ای که جسم از آن بوجود می آید.
سبب فاعلی: عاملی که روی ماده اثر کرده و جسم را ایجاد می کند.
سبب صوری: طرح ساختاری و شکل جسم.
سبب نهائی(غائی): کاربرد وهدفی که از جسم انتظار می رود.
ایی حکیم | اولین عطاری آنلاین در ایران
نضج
دانشنامه طب ایرانی خِلط های چهارگانه اخلاط اربعه گشن چهارگانه